شناخت مضامین کتیبه های نگاشته شده بر سفال مینایی
در این نوشته بخش دیگری از مقاله مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت چهارم ) را خواهید خواند و در مورد اشعار بر روی سفال ها وکتیبه های تاریخ میانی اسلام اطلاعاتی به دست می آورید.
اشعار
بررسی متن در آثار مینایی نشان می دهد که سفالینه نگاران علاقه زیادی به نگارش اشعار، روی سفال مینایی داشته اند. در آثار مطالعه شده اشعاری از عراقی، ابوسعید ابی الخیر، انوری ابیوردی، باباافضل کاشانی، مشاهده شد.
در عکس ۳، کتیبه نگاشته شده روی یک قطعه شکسته از سفال مینایی، برگرفته از رباعیات ابوسعید ابی الخیر (۴۴۰۳۵۷ هق.)، فخرالدین عراقی (۶۱۰-۶۸۸ هق.) و شاعری گمنام مشاهده می شود که با خط رقاع متمایل به نسخ نگاشته شده است.
ای با همه در حدیث و گو کره ای با همه در حضور و چشم همه کور
(منسوب به فخرالدین عراقی و ابوسعید ابی الخیرا )
گر با غم عشق سازگار آید دل بر مرکب کامها سوار آید دل گر دل
نبود کجا وطن سازد عشق ور عشق نباشد به چه کار آید دل
(ابوسعید ابی الخیرا)
ای دل مطلب ز دیگران مرهمخود خود باش به هر درد دلی محرم خود
تنها (بن) شین و خود همی خور غم (خود) (ور همدمت آرز) و کندهم (دم خود)
( نامشخص)
عکس ۳. بخش بیرونی بخشی از یک کاسه مینایی – زراندود، برگرفته از رباعیات عراقی وابوسعید ابی الخیر، مکان نگهداری: موزه ملی ایران نمونه بعدی، کاسه ای است که نقش سواری بر آن دیده میشود.
در این کاسه، متن شعر، از شاعری گمنام است که با خط رقاع متمایل به نسخ نگاشته شده و مضمونی تغزلی دارد (عکس ۴)
ای عشق (تو) برکنده پر و بال مرا بگشوده غمت ز دیده قیفال مرا
هان تا تو مرا بدستگیری؟ ؟صحبت ؟ دل بقال مرا
عکس ۴. کاسه مینایی، برگرفته از رباعیات شاعری گمنام، مکان نگهداری: موزه متروپولیتن
علاوه بر شاعران شناخته شده در تاریخ ایران، سفالگران در دوران گوناگون، به سرودن اشعار مختلف پرداخته و اشعار خود را بر روی ظروف و یا کاشیهای سفالی نقش می بستند. احتمالا یکی از عللی که برخی شاعران گمنام هستند، همین دلیل است که از دیدگاه سفالگر نیازی به نگاشتن رقم خود در کنار متنی که می نگاشته اند نبوده است. با این وجود، بر اساس متن کتیبه های خوانش شده در سفالهای مینایی، ابوزید کاشانی تنها هنرمند سفالگری است که روی سفال های مینایی نقاشی کرده، تاریخ نگاشته، آنها را رقم زده و حتی اشعاری را سروده است. در این بخش به معرفی اشعار نگاشته شده روی چند کاسه مینایی با رقم ابوزید پرداخته خواهد شد.
در بخش داخلی کاسه مینایی موزه متروپولیتن، شعر زیر به خط رقاع متمایل به نسخ نگاشته شده است (عکس ۵)
ی تن غم عشق به کزینت نکند ؟ بجان و دل و دینت نکند
در دامن عافیت شکن پای هوس تا عشق سرا در آستینت نکند.
این نوشته برگرفته از مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت چهارم ) نوشته ملیکا یزدانی و فرهاد خسروی بیژائم می باشد.
این مقاله ادامه دارد…
علاقمندان و همراهان به این مطلب میتوانند بخش های بعدی را از لینک های زیر بخوانند:
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت اول)
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت دوم )
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت سوم )
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت پنجم )
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت ششم)
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت هفتم)
مطالعه مضمونی کتیبه های سفال مینایی ایران در دوره میانی اسلامی (قسمت هشتم)
مقالات تخصصی خط و کتابت
شامل مقالات تخصصی خط و کتابت ۱ و ۲
مجموعه کرونولوژی خوشنویسی ایرانی
نوشته:دکتر حمیدرضا قلیچ خانی
